بازار ایران، همچنان در دوگانگی کالای ایرانی و خارجی بسر می ­برد. که متأسفانه فرهنگ غلط استفاده از کالای خارجی ارجحیت آن نسبت به مشابه داخلی، همچنان بین قریب به اتفاق مردم کشورمان رایج است و کمتر متوجه تبعات منفی و پیامدهای ناگوار عدم توجه به مصرف کالای تولید داخل هستیم. از انواع لوازم خانگی گرفته تا انواع اقلام بهداشتی، آرایشی و ... در هنگام انتخاب مردم، نوع خارجی آن در اولویت است و اگر نتوانستیم از پس قیمت آن برآییم آن گاه به سراغ مشابه داخلی آن می رویم، در صورتی که خوب می­دانیم که محصولات داخلی به جهت کیفی، دست کمی از انواع خارجی آن ندارند مگر در برخی اقلام لوکس و غیر ضروری زندگی، که نبود آن هم لطمه­ ای برگذران زندگی نخواهد زد و این دلبستگی به کالای خارجی امری است که رهبر گرانقدر انقلاب از آن به عنوان آفت اجتماعی نام می ­برند.

نهادینه شدن این فرهنگ غلط تا جایی پیش رفته است که از اول که چشم باز کرده­ ایم گفته­ اند کالای خارجی بهتر از نوع ایرانی آن است و از همین رو تا چشم کار می­ کند. جای جای خانمان پر از کالای خارجی است، در حالی که محصولات ایرانی منتظر عنایت هم وطنان هستند تا شاید منفعتی به جیب یک ایرانی برود.

مگر عیب و ایراد کالای ایرانی چیست که همگان مشابه خارجی آن را می ­پسندند. محمود احمدی ­نژاد، رئیس جمور با اشاره به اینکه فعالیت­های اقتصادی به منزله یک مجموعه به هم پیوسته است، تأکید می­ کند توسعه اقتصادی نیاز به تلاش هم جانبه دارد. به گفته وی پایه توسعه بازار ایران در عرصه جهانی کسب اعتبار است و امروز صیانت از اعتبار تولید داخلی در عرصه­ ی بین المللی یک وظیفه ملی و اسلامی قلمداد می­ شود.

از همین رو نقش مردم به صورت کاملاً محوری و عمده احساس می ­شود به طوریکه رهبر معظم انقلاب پس از نامگذاری سال به نام سال تولید ملی حمایت از کار و سرمایه ­ای ایرانی ، بالاترین نقش را در تحقق این مهم را در مردم می ­بیند، آن چه مسلم است، حمایت از تولید ملی کار و سرمایه ایرانی مستلزم عبور از این مشکلات و موانع اساسی است و باید به یک نهضت همه جانبه تبدیل شود و مردم در رأس هرم به عنوان مصرف کنندگان جامعه با هر خرید از کالاهای با کیفیت ایرانی و هزینه آن را به جیب هموطنان خود وارد و از خروج ارز جلوگیری می­کند. از طرف دیگر باید به راهکارهای تشویقی برای جلب رضایت مردم و نیز حمایت از تولیدکننده توجه اساسی شود، که در ادامه به چند مورد اشاره خواهیم کرد.

1ـ افزایش کیفیت: مهم­ترین دغدغه­ ی مردم که می­توان با رفع آن گام­های اساسی را در افزایش مصرف تولیدات داخلی برداشت.

2ـ حمایت دولت: حمایت مداوم از تولیدکننده­ های داخلی که بتوانند با برند های  خارجی به رقابت بپردازد.

3ـ تکنولوژی روز: استفاده کارخانجات از آخرین تکنولوژی­ های روز دنیا که کالاهای ایرانی بتوانند با کالای مشابه خارجی به رقابت بپردازند.

4ـ صادرات: نیاز مبرم تولیدکننده که بتوانند بازارهای هدف بیشتری داشته باشند، که حمایت دولت را نیازمند می­ باشد.

5ـ ایجاد رقابت: خاص رقابت ایجاد پیشرفت می ­باشد که می ­­تواند بین تولیدکنندگان داخلی ایجاد شود.

6ـ تنوع تولید: برای پاسخ به نیازهای مختلف جامعه، امری ضروری می­باشد.

7ـ ضمانت­ های اساسی: گارانتی و ضمانت مداوم و چندین ساله از کالای داخلی توسط تولیدکنندگان می­ تواند اهرم قوی و مهمی برای جلب توجه خریداران باشد.

8ـ نیاز مشتری: بررسی مداوم و پیوسته تغییرات در  نیاز مشتری از جانب تولیدکنندگان که می­تواند، حتی از مشابه ­های خارجی زودتر شناسایی و عرضه شود.

9ـ تبلیغات: تبلیغات به خصوص توسط رسانه­ای ملی که مؤثرترین نوع تبلیغ می­ باشد.

به هر حال سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی سالی است که ایرانیان با همت خود بی اثر بود ن تمام تحریم­ ها را نشان خواهند داد. امسال سال برداشت محصول در زمینه ­های اقتصادی صنعتی و خودکفایی ملی است به شرطی که مردم و مسؤلان شانه به شانه­ ای هم در حمایت از کار و سرمایه ایرانی گام بر دارند.                             

این متن را یکی از دوستان به درخواست ما نوشته است:

غالبا وقتی در خرید کالا بحث می‌شود فقط به شاخصهای فردی و آن هم فقط در زمان حالت توجه می‌شود. شاید کمی عجیب به نظر بیاید ولی خرید؛ یک اثر کوتاه مدت ایجاد خواهد کرد و یک اثر بلندمدت. اثر کوتاه مدت خرید کالا استفاده از آن و بهره‌مند شدن از آن است؛ اثر بلند مدت خرید کالا بر جامعه، خصوصا جامعه تولید کننده آن کالا مشخص می‌شود.

برای روشن‌تر شدن موضوع بهتر است به این مسأله به شکل اجتماعی و شاید هم اقتصادی توجه کنیم شاید فراوان در اجتماعات و اماکن عمومی مثل اتوبوس، مترو و تاکسی شکایتهای مردم از بیکاری و یا اخراج افراد از کارهای قبلی آن را شنیده باشید. همزمان صحبتهای فراوانی در مورد خرید کالای خارجی، تعریف از کیفیت آنها و ترجیح آنها به کالاهای ایرانی را نیز شنیده‌اید.

مقام معظم رهبری(حفظه‌الله‌تعالی) در دیدار کارگران عزیز و زحمتکش کشور، مصرف کالاهای ساخت داخل را یکی از مجاهدت‌های ضروری در سال جهاد اقتصادی دانستند و افزودند: «به موازات استقبال مردم از تولیدات داخلی، لازم است کیفیت و مرغوبیت این کالاها، به حد قانع کننده‏ای برسد.» معظم له با نام گذاری امسال به عنوان سال «جهاد اقتصادی» حرکت با برکتی را در جهت فرهنگ سازی یک حقیقت و مفهوم متعالی دیگر هم‌چون اصلاح الگوی مصرف، همت و تلاش مضاعف و بسیج آحاد مردم عزتمند کشور اسلامی ایران آغاز نمودند.
 
ایشان هر چند در بیانات مختلف به دلیل تسلط بر مسایل اقتصادی وارد بحث‌های محتوایی شده‌اند، ولی در سخنرانی‌های سال جدید در چارچوب مقوله‌ی «جهاد اقتصادی» اولین نکته مهم است را  تحت عنوان مصرف کالای داخلی به عنوان یک مجاهدت در سال جهاد اقتصادی مطرح می‌فرمایند. هم‌چنین در بند اول سیاست‌های کلی اشتغال که به رؤسای قوای سه گانه، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان توسط معظم‌له ابلاغ شد، آمده است: «ترویج و تقویت فرهنگ کار، تولید، کارآفرینی و استفاده از تولیدات داخلی به عنوان ارزش اسلامی و ملی با بهره‌گیری از نظام آموزشی و تبلیغی کشور.» تأکید بر مصرف کالای داخلی در سیاست‌های کلی اشتغال نیز نشان از نقش حرکت آفرین این مسأله در چرخه‌ی اقتصاد است.
 

مصرف کالاهای خارجی و توجه نکردن به تولیدات داخلی هم‌چون ویروسی در کشور در حال گسترش است و عوارض سوءِ آن در تمامی جنبه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است. اگر به گوشه گوشه‌ی منزلمان نگاه کنیم متوجه انواع کالاهای لوکس و ضروری می‌شویم که در خانه‌هایمان جا خوش کرده‌اند در حالی که کالاهای داخلی در انبار کارخانه‌ها خاک می‌خورند و منتظر نگاه ما هستند تا شاید آن‌ها نیز در گوشه‌ای از خانه‌ی ما جای خود را پیدا کنند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور، علت توجه نکردن مصرف‌ کنندگان به خریداری کالاهای ایرانی را هجوم  گسترده‌ی انواع کالاهای مصرفی بادوام و بی‌دوام خارجی که به صورت قانونی و غیرقانونی وارد مرزهای کشور می‌شوند، دانسته‌اند. اما آیا این تنها دلیل خریداری نشدن کالاهای داخلی توسط مصرف‌ کننده‌ی ایرانی است؟
 
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، نیز در دیدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور، مصرف کالاهای ساخت داخل را یکی از مجاهدت‌های ضروری در سال جهاد اقتصادی دانستند و افزودند: «به موازات استقبال مردم از تولیدات داخلی، لازم است کیفیت و مرغوبیت این کالاها، به حد قانع کننده‏ای برسد.» معظم‌له ارتقای کیفیت کالاهای ایرانی را از دیگر مسؤولیت‌های جامعه‌ی کارگری و کارآفرینان دانستند و خاطر نشان کردند: «باید کاری کنیم که کالای داخلی در نظر مصرف‌ کننده‌ی ایرانی و غیرایرانی کالایی مطلوب، بادوام و زیبا باشد که البته دستگاه‌های دولتی باید پیش نیازهای تحقق این هدف از جمله آموزش مهارت‌های مختلف را تأمین کنند.»

  واقعیت آن است که چه بخواهیم و چه نخواهیم گرایش به سمت مصرف کالاهای خارجی در کشور ما وجود دارد و آثار و عوارض سوء آن در همه جنبه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است . برای اصلاح این عادت ناپسند باید دست به دست هم بدهیم و از راه های درست وارد شویم تا تحقق کامل اهداف جهاد اقتصادی را شاهد باشیم. . شاید اصلی ترین گامهای دست یافتن به این هدف را بتوان به صورت زیر خلاصه کرد

بازار ایران در حالی در قبضه محصولات و کالاهای داخلی قرار دارد که متاسفانه فرهنگ غلط استفاده از کالای خارجی و ارجحیت آن نسبت به مشابه داخلی، همچنان بین قریب به اتفاق مردم کشورمان رایج است و کمتر متوجه تبعات منفی و پیامدهای ناگوار عدم توجه به مصرف کالای تولید داخل هستیم. از انواع لوازم خانگی گرفته تا انواع اقلام بهداشتی و آرایشی و خوراکی و...، در هنگام انتخاب مردم، نوع خارجی آن در اولویت است و اگر نتوانستیم از پس قیمت آن بر آییم، آن گاه به سراغ مشابه داخلی آن می رویم. در صورتی که خوب می دانیم که محصولات داخلی به جهت کیفی، دست کمی از انواع خارجی آن ندارند، مگر در برخی اقلام لوکس و غیر ضروری زندگی، که نبود آنها نیز لطمه به گذران زندگی وارد نخواهد کرد.

مقاله‌ای با عنوان «نقش فرهنگیان در رشد مصرف کالای داخلی، کاهش مصرف کالای خارجی و تأثیر آن در توسعه کشور» به همت معاونت فرهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز منتشر شد.

به گزارش اقتصاد پنهان، در این مقاله جایگاه فرهنگیان جامعه به منظور کاهش استفاده از کالای قاچاق و افزایش تمایل به مصرف کالای ایرانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
 
بنا به نظر کبری عباسی‌کیا، نگارنده مقاله، تمایل مصرف‌کنندگان به مصرف کالای خارجی نشأت گرفته از یک مجموعه عوامل است که از جمله آن‌ها می‌توان به وجود فرهنگ غلط اشاره کرد، و از آن جایی که آموزش و پرورش سنگ بنای ارتقای فرهنگ کشور هستند می‌بایست معلمان را در این راه پیش رو دانست.

بر همین اساس تأکید شده به دلیل اهمیت نقش آموزش و پرورش باید به بسیاری از مسایل اقتصادی از زاویه فرهنگی نگاه کرد چرا که بهره‌برداری از خشونت یا تعامل برای به دست آوردن امکانات، تخصیص منابع برای تولید و همچنین چگونگی مصرف در جوامع امری است که از رهگذر فرهنگ افراد حاصل می‌شود.